De 26 Veilig Thuis-organisaties in Nederland hebben de maatschappelijke opdracht om huiselijk geweld en kindermishandeling in onze samenleving effectief aan te pakken.

De relatief jonge wet Meldcode Huiselijk geweld en Kindermishandeling (2013) heeft hierbij al zichtbaar zijn vruchten afgeworpen. De Meldcode is steeds meer onder de aandacht bij de betrokken organisaties, waaronder sociale wijkteams, onderwijs en specialistische zorg en overal in Nederland zijn de adviezen en meldingen bij Veilig Thuis toegenomen.

De Taskforce Kindermishandeling en Seksueel Misbruik, Augeo en de VVD-fractie in de Tweede Kamer zijn van mening dat er nog onvoldoende mishandelde kinderen in beeld zijn bij Veilig Thuis en zij pleiten voor een aanscherping van de wet Meldcode met een registratieplicht.

Is registratieplicht het juiste middel om de doelstelling te bereiken?
De voorgestelde registratieplicht –al dan niet op basis van criteria- veronderstelt dat er bij Veilig Thuis meer kwetsbare kinderen in beeld komen door het registreren van persoonsgegevens. Vanuit de gedachte dat veiligheid vergroot moet worden is dit logisch, immers meer kans op ‘match’ en zicht op risico’s. Veilig Thuis ziet echter een belangrijke keerzijde.

Keerzijde aan registratieplicht
De Meldcode in de huidige vorm voorziet in de transformatiegedachte. De professional is verantwoordelijk om bij signalen van geweld stapsgewijs de signalen te objectiveren, te bespreken met de betrokkenen en na weging te besluiten of er wel of niet overgegaan wordt tot melding. De Meldcode wordt gewaardeerd en geeft houvast. Het is helder waar verantwoordelijkheden belegd zijn.

Met de komst van een registratieplicht ontstaan er mogelijk meer matches in informatie, echter voorziet Veilig Thuis een aantal wezenlijke knelpunten die eveneens een effect hebben op veiligheid binnen gezinnen en kinderen:

Een groter risico op verwarring voor professionals. Wat is het verschil tussen een melding en een registratie en wie is verantwoordelijk voor de opvolging?;
Het ontstaan van hoogdrempeligheid met betrekking tot contact met Veilig Thuis voor professionals om redenen van –verondersteld- verlies van vertrouwensrelatie en beroepsgeheim;
Algehele registratie kan demotiverend werken bij gezinnen en daardoor ook voor professionals die geacht worden om de betrokkenen te informeren over de registratie;
Bewezen impact van een meldplicht heeft mogelijk hetzelfde effect bij de invoering van de registratieplicht, zoals een hausse aan casuïstiek waardoor het scherpe zicht op aard en ernst verloren kan gaan. Daarnaast bestaat de kans dat de verantwoordelijkheid voor casuïstiek eenzijdig bij de registrerende partij wordt belegd;
Een organisatorisch knelpunt bij Veilig Thuis kan zijn dat de capaciteit meer door administratieve taken wordt opgeslokt in plaats van een effectieve inzet door maatschappelijk werkers op het waarborgen van veiligheid. Dit ook met het oog op de huidige wachtlijsten die tevens samenhangen met kennis en kunde in het voorliggend veld en wachtlijsten bij 2e lijnsorganisaties.

Omwille van de complexiteit van deze veiligheidsvraagstukken verzoekt Veilig Thuis de Tweede Kamer om bovenstaande zorgvuldig in overweging te nemen. De sector Veilig Thuis doet een actief aanbod in de aanscherping van de Meldcode zowel door participeren in experimenten als door expertise en deskundigheid beschikbaar te stellen waardoor geweld bij gezinnen eerder wordt gezien en interventies worden ingezet. We zullen de komende maanden de dialoog aangaan met maatschappelijke organisaties en de politiek.

Debbie Maas